- نویسنده : امید حسینی
انواع میناکاری اصفهان با تکنیک های متفاوت بر روی فلز انجام می شود. با توجه به ساخت انواع ظروف میناکاری Persian Enamel نیاز به طراحی ویژه برای هر کدام از آنهاست. شما با آموزش صحیح می توانید انواع گلدان میناکاری و انواع بشقاب میناکاری را طراحی و تولید کنید. استادان زیادی در این زمینه فعالیت داشته که هر کدام شاگردان موفقی به جامعه هنری ایران معرفی نموده اند. داشتن اطلاعات بیشتر راجع به ظروف مینا کاری به شما در خرید محصولات صنایع دستی مینا کمک بزرگی خواهد نمود. شرکت ها و سازمان های خصوصی و دولتی با توجه به فرهنگ سازی و معرفی صحیح از خرید محصولات صنایع دستی ایرانی استقبال کرده اند. اگر شما علاقه دارید انواع میناکاری را بشناسیم در این مقاله با ما همراه شوید.
انواع میناکاری
قدمت هنر میناکاری به 1500 سال قبل از میلاد می رسد، قدیمی ترین آثار های پیدا شده میناکاری در جهان نشان دهنده این ادعا می باشد که مینا کاری اصفهان هم مثل خیلی از هنرهای دیگر برای اولین بار در ایران یافت شده و از ایران به دیگر کشور‌ها راه پیدا کرده است، نمونه ای که از این هنر به جای مانده است می توان به بند طلا با تزئینات مینا از دوران هخامنشی اشاره کرد که در حال حاضر در موزه ویکتوریا آلبرت لندن نگه داری می شود. مینا به 2 گروه خانه بندی و نقش بندی تقسیم می گردد. که در ادامه با این دو دسته بیشتر آشنا خواهید شد.
مینای خانه بندی
این هنر روشی قدیمی به حساب می آید که به نام ((مینای سیمی)) شناخته شده است و از مفتول های خیلی نازک استفاده می شود. مفتول ها را به آن شکل که می خواهند در می آورند و با چسب روی قسمتی از کار درج می کنند و با یک لعاب شیشه‌ای روی آن را می پوشانند. بعد آن را در درون یک کوره‌ای حدود هزار درجه حرارت می گذارند و مفتول ها به قطعه کار جوش زده می شوند.در گام بعدی رنگ های به خصوصی از میناکاری را که به صورت پودر هستند را بر روی سطح کار پر قرار می دهند. پس از آن که سطح کار یکسان شد آن را به مدت سه دقیقه در درون کوره با میزان دمای حدود هزار درجه می گذارند مفتول ها با برنجی پس از گذاشتن در کوره به رنگ مشکی در می آیند و می بایست با اسیدکاری رنگ آن ها به حالت اولیه بازگردد.این هنر معمولا در اصفهان و تهران مورد استفاده قرار می گیرد تنها کارگاه آموزشی مینای خانه بندی که هم اکنون وجود دارد در پژوهش کده میراث فرهنگی می باشد. قیمت انواع مینا کاری اصفهان بر اساس زمان و هنر انجام شده بر روی ظرف برآورد می گردد.
مینای نقاشی
از این روش معمولا در اصفهان بیشتر استفاده می کنند. به این شکل که نقش های مینا بر روی لعابی شفاف ساخته می شود برای همین از میناکاری، اول استادی مسگر یا دواتگر بعد استادی میناکار بروی آن رنگ سفید لعاب می زنند. این مرحله معمولا 3 یا 4 بار انجام می شود و در هر بار آن را در کوره ای با دمای ۷۰۰ درجه قرار می دهند تا رنگ لعاب ثابت گردد. سپس بروی آن نقاشی را می کشند و مجددا شی به کوره خواهد رفت تا در درجه‌ای حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درجه بپزد و رنگ ها به صورت دلخواه در آیند.
مینا سازان آثار گوناگونی می سازند که بعضی از رایج ترین آن ها عبارتند از:
بشقاب، تابلوهای مینا که با هنرهای دیگر مانند خاتم‌کاری، جواهرسازی مخلوط شده اند. و درها، پنجره ها و همین طور ضریح های میناکاری شده در محیط های مذهبی مخصوصا حرم امامان شیعی.
استفاده در اشیای تزیینی: سرویس چای خوری ، جعبه قرآن، زره، آیینه، کمربند، حباب های میناکاری، آلبوم عکس، غلاف خنجر.
استفاده در زیور آلات: سینه ریز، گلوبند، انگشتر و…
استاد میناکار آن چنان مس را با آبی فیروزه ای ترکیب می کنند که پیش خود فکر می کنی که از آن همان اول این دوتا با هم یکی بوده اند. در ادامه به برخی از این هنرمندان که آثار آنها در سر انگشتانشان نوشته شده است اشاره می کنیم.
امین نژاد، میناکاری است که از زمان بچگی با این آب و رنگ ها و مس بزرگ شده است او داستان میناکاری را به این شکل نقل می کند:
ظروف مینا کاری مرحله های گوناگونی را می گذراند که زحمت خیلی زیادی برای من و دیگر هنرمندان این رشته به همراه دارد اما آنچه که از اهمیت بالایی برخوردار است نوعی برند یک ظرف مینا کاری به شمار می آید امضای استاد کار اثر است و همین طور مواد اولیه مرغوبی که در کارش به کار گرفته شده است.
استاد مینا کار در مورد کاربردهای که این هنر دارد گفته است که: این ظرف ها قادرند در برابر هر نوع شرایط آب و هوایی دوام بیاورند. و این امر باعث می شود در زندگی ما کاربرد داشته باشند.
مینا نقاشی جز هنرهایی به شمار می رود که از گذشته تا به الان جز آثار هنرمندان ایرانی به حساب می آید.
وی در ادامه چنین بیان می کند: طرح خیلی زیادی بر روی مس نقش می شکند، مثل ابنیه. اسلیم خطایی کتیبه مرغ و خطایی و گل خطایی است که طرفداران به خصوص خود را دارد.
امین نژاد در مورد رونق صادرات این صنعت هم چنین می گوید: آثاری که از این هنر بدست می آیند به کشورهای زیادی از جمله روسیه صادر می گردد، و چنان چه دیدید که از این هنر به جاهای دیگر صادر می گردد مطمئن باشید که جز آثار اصفهان است به دلیل اینکه این هنر جز هنر های شهر گنبد های فیروزه ای به شمار می رود.
تاریخچه و مراحل تولید میناکاری، خلق اثری شاهانه
هر کشوری افزون بر زیبایی ها و جاذبه های بی نظیرش، دارای دیدنی های زیبای دیگریست که می توان از تماشایشان لذت برد، شیفته ی رنگ ها و نقش هایشان شد و به عنوان یاد بود آن ها را فراهم کرد.
جهان ارمغان و صنایع دستی به اندازه ای گسترده شده است که هر چیز خرد و کلان را می توان در آن قرار داد ؛
از سنگ های کوچک سیقل داده شده که بهایی گرانقدر دارند تا تخته فرش های بزرگ که ثمره فعالیت بی شمار بانوان و جوانمردان هنرمند است، همگی قسمتی از دنیای صنایع دستی به حساب می آیند و جزعی از هنر و تمدن می باشند.
کشور ایران از دید صنایع دستی بسیار غنی است و مدل ها و نگاره ها و رنگ های فراوانی را می توان در آن جست. خرید ظروف میناکاری اصفهان علاوه بر زیبایی خاصی که به محیط دکوری شما خواهد بخشید کمک بزرگی به رونق اقتصادی جامعه خواهد داشت.
صنعت پارچه بافی، سوزن دوزی، مرصع کاری، فیروزه کوبی و…. همگی درخششی ویژه به این اقلیم بخشیده اند.
اکنون بانوان و جوانمردان زیادی، علاقه و فن خود را خرج ابداع پیامدهایی می کنند که تا سال های طولانی باقی می مانند و تصویری از تمدن بر خود دارند. هم اکنون می خواهیم شما را به این جهان جذاب و دیدنی ببریم. به اصفهان سفر می کنیم و به بازار می رویم. نگاه مشتاقانه به صنایع دستی می اندازیم و در لا به لای آنها اشیای میناکاری شده را انتخاب می کنیم. می خواهیم حکایت این جلوه های جذاب که چگونه ایجاد شده اند را بدانیم.
با ما همراه شوید تا یکی از با شکوه ترین صنعت های ایرانی را بشناسید …
آشنایی با میناکاری
هنر میناکاری از آتش و خاک و رنگ ساخته شده است که سابقه ای 1500 ساله دارد و برای تزئین لوازم زینتی و ظروف متنوع از آن استفاده می شود. در فرهنگ دهخدا هنر میناکاری این گونه توصیف شده است:
طراحی و آرایش فلزاتی همچون طلا، نقره و مس از طریق رنگ های لعابدار خاصی که در حرارت خیلی بالا پخته و مقاوم شود.
بر پایه تحقیقات گفته می شود که این هنر در آغاز در ایران ظاهر شده و پس از آن به سایر نقاط جهان راه یافته است. مینا درخشان است و از آمیختن اکسیدهای فلزات و چند نوع نمک به دست می آید. مینا باید در حوالی حرارت زیاد (۷۵۰ تا ۸۵۰ درجه سانتی گراد) قرار گیرد تا رنگ‌ها بر مبنای زمان و دما فرم بگیرند. در این زمان هنر میناکاری را اغلب بر روی مس انجام می دهند؛ هرچند طلا و نقره نیز انتخاب های مطلوبی برای ساختن این هنر هستند. تنها فلزی که با ذوب شدن مینا اکسید نمی شود طلا است و به همین خاطر احتمال انجام الگویی همراه با جزییات را امکان پذیر می کند. این به گونه ای است که میناهای مسی و نقره‌ای این گونه ریزه کاری هایی ندارند. قیمت انواع گلدان میناکاری با توجه به ظرافت نقاشی و زیرساخت آن محاسبه می شود.
شهر اصفهان به نام مرکز مینای ایران معروف است که در مقطع جهانی نیز شهرتی اختصاصی دارد. استادان نامدار اصفهان به این کار مشغول هستند و آثار بی همتایی ابداع می کنند. به طور کلی برای میناکاری باید عرصه مورد نظر را به فرم و میزان مشخصی درآورند و سپس لعاب سفید رنگی بر روی آن گذاشته می شود. لعاب دادن سطح، سه تا چهار بار صورت می گیرد و هر بار شی را نزدیک به ۷۰۰ درجه در کوره حرارت و گرما می دهند تا رنگ لعابش دائمی شود. آن گاه هنگام رنگ آمیزی است و بعد از آن شی دوباره به کوره می رود و در موضع حرارت حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درجه گذاشته می شود تا رنگ ها ثابت شوند.
مینا سازان آثار گوناگونی را ایجاد می کنند که معروف ترین آنها عبارتند از:
بشقاب، گلدان، کاسه و قدح، قاب های عکس، تابلوهای مینا و… که مخلوطی از میناکاری با هنرهای دیگر همچون طلاکاری، خاتم‌کاری، مینیاتور، جواهرسازی می باشند. ارزش ظروف مینا با یکدیگر متفاوت است بطور مثال قیمت انواع بشقاب میناکاری با توجه به امضای استاد , ظرافت نقاشی و همچنین کیفیت زیرساخت آن ارزش گذاری می شود. هدایای تبلیغاتی ارزان و نفیسی با ظروف صنایع دستی تهیه و تولید می شود.
درها، پنجره‌ها و ضریح‌ها در اماکن مذهبی به خصوص حرم امامان شیعی وسایل زینتی مانند جعبه‌های آرایش زنانه، جعبه‌های خاتم کاری و میناکاری، سرویس چایخوری و شربت خوری، قلیان، جعبه قرآن، زره، آیینه، قلمدان، کمربند، حباب های میناکاری شده، گلاب پاش، آلبوم عکس، انفیه دان، غلاف خنجر و…
زیور آلات همچون گوشواره، سینه ریز، گلوبند، انگشتر، مدال و…
تاریخچه هنر میناکاری
میناکاری صنعتی است که برخی قدمت آن را بیش از ۵۰۰۰ سال می دانند. بر پایه تحقیقات اساتید و با مقایسه میناکاری‌های بیزانس و آثار ایرانی، این هنر در ایران به وجود آمده و پس از آن به کشورهای دیگر راه پیدا کرده است. تاریخچه هنر میناکاری نشان از اصالت این صنعت در کشورمان دارد. در این بین آثار و نشانه هایی نیز در اروپا پیدا شده که سابقه ای بسیار طولانی دارند؛ مثلا شش انگشتر طلا مرتبط به ۱۳ سده قبل از میلاد در قبرس یک مدل از میناکاری آراسته به حساب می آیند و تندیس معروف زئوس یونان نیز به این هنر مزین است و به پانصد سال قبل از میلاد مربوط می شود؛ منتها باز هم کارشناسان بر این باورند که سرچشمه این هنر در ایران و سرزمین پارس بوده است. ما سعی داریم انواع مدل و قیمت میناکاری اصفهان را به شما معرفی کنیم.
هخامنشیان و پیش از آن
در بررسی های انجام شده در نهاوند، یک جفت گوشواره طلا کشف شده است که شیوه زرگری آن به سده هفتم تا هشتم قبل از میلاد مرتبط می شود و مدلی از لعاب شیشه ای مینا بر روی فلز را رقم می زند. بازوبندهای طلای تزئین شده با هنر میناکاری نیز از نشانه های گرانبهای دوره هخامنشیان در ایران هستند که در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن حفاظت می شوند. کاسه برنزی حاضر در موزه هنر لس آنجلس نیز از دیگر مدل های ایرانی این هنر می باشد که سابقه آن به ۵۵۰ تا ۳۳۰ قبل از میلاد بر می گردد و قطر آن به 15 سانتی‌متر و عمق و گودی آن به 3.2 سانتی‌متر می رسد.
ساسانیان
بشقاب های ساسانی پیدا شده در کشور ارمنستان از آثار بی همتا این هنر هستند که در موزه هنرهای اسلامی برلین و در موزه متروپولیتن نیویورک جای گرفته اند و مدل هایی از آثار باستانی میناکاری ایرانی به شمار می روند. مدل های دیگری از میناکاری نیز در موزه آرمیتاژ سن پترزبورگ و موزه‌های انگلستان و فرانسه قابل مشاهده است.
سلجوقیان
هنر میناکاری در زمان سلجوقیان صعود کرد و تولید ظروف برنجی و میناکاری بسیار رواج پیدا کرد و توجه به این هنر به اندازه ای بود که نگرش مردم در آن طرف مرزهای ایران نیز به آن جذب شد و این آثار به سرزمین همسایه نیز ارسال شدند.
