- نویسنده : امید حسینی
سرمه دوزی در ایران از هنرهای قدیمی بوده که بسیاری از خانم های خانه دار بصورت پاره وقت آن را انجام می دهند. این نوع از صنایع دستی در کارگاه های خانگی و بیشتر در شهر اصفهان دنبال می شود.معمولا سرمه دوزی بر روی پارچه ترمه و برخی مواقع پارچه مخمل انجام می گردد. آموزش سرمه دوزی هم بصورت خصوصی در منازل توسط هنرمندان به شاگردان شان انجام شده و هم در آموزشگاه های هنری دنبال می گردد.قیمت سرمه دوزی هر کار با توجه به وزن آن محاسبه می گردد و معمولا قیمت کارهای زیباتر کمی گرانتر، در نظر گرفته می شود. الگوی سرمه دوزی با توجه به سایز و نوع کاربرد پارچه مورد نظر، انتخاب می شود. معمولا طرح های بته جقه بر روی اکثر کارها مشاهده می شود. اگر قصد دارید تا با این هنر بیشتر آشنا شوید و بدانید که سرمه دوزی چیست، تا پایان این مقاله همراه ما باشید. هنر سرمه دوزی در ایران تاریخ درازی دارد و انواع سرمه دوزی در شهرهایی همچون اصفهان و یزد انجام می گردد. پارچه های زیبای ترمه یزد برای مصارف مختلفی مانند رومیزی، لباس و دیگر مصارف بافته شده و با استفاده از انواع طرح سرمه دوزی زیباتر خواهند شد.شما می توانید برای آموزش سرمه دوزی روی ترمه در فضای مجاری از تصاویر ،مطالب و فیلم های آموزشی بهره ببرید.تماس با واحد فروش: 09019277512
سرمه دوزی اصفهان و پارچه ترمه یزد
سرمه دوزی در ایران یک هنر اصیل با قدمت تاریخی ارزشمند است. آثار هنری سرمه دوزی روی ترمه آنچنان جذاب و چشم نواز هستند که نظر هر هنر دوست یا مخاطب را به خود جلب می کنند. گاهی به این هنر، “هنر دوخت سلطنتی” هم گفته شده است. با نگاه کردن به آثار هنری سرمه دوزی، به ظرافتها و زیباییهای منحصر به فرد آن پی می برید. شاید تعجب کنید اما برای خلق این اثر هنری فاخر و تجملاتی، فقط از نخ سوزن و ملیله های فلزی استفاده می شود. این یعنی ذوق و سلیقه هنرمند می تواند یک شاهکار هنری بینظیر را خلق کند.
هنر سرمه دوزی در ایران یکی از هنرهای ظریف و اصیل است. بی شک در خانه های قدیمی ایرانی، یکی از آثار هنری سرمه دوزی یافت می شود. برای خلق سرمه دوزی، با استفاده از لوله های فلزی باریک و ضخیم روی پارچه های ترمه زیبا، نقش و طرح هایی دوخته می شود. شاید به همین دلیل است که سرمه دوزی را تلفیقی از هنر ملیله دوزی و ترمه دوزی هم عنوان کردهاند. با جستجو در پیشینه تاریخی لباسهای سلطنتی می توانید به ارزش واقعی و جایگاه هنر سرمه دوزی در ایران پی ببرید. در قسمت های بعدی درباره تاریخچه این هنر، انواع طرح و نقش ها و کاربردهای آن به عنوان یک هنر درآمدزا اشاره ای خواهیم داشت. به شما اطمینان می دهیم پس از مطالعه این مطلب ترغیب خواهید شد در کنار سایر هنرهای دستی و تجسمی سعی کنید سرمه دوزی را نیز بیاموزید.
هنر سرمه دوزی
جای بسی شگفتی و تعجب است! اما حقیقت دارد؛ تاریخچه هنر سرمه دوزی در ایران به حدود سه هزار سال پیش باز می گردد. سرمه دوزی یک هنر تزیینی است که بر روی پارچه های فاخر و گرانبها اجرا می شود. در چند هزار سال گذشته، تجارت پارچه های ابریشم و زربافت جزو مشاغل اصلی ثروتمندان و تاجران بوده است. ملیله های طلایی و نقره ای برای دوخت سلطنتی روی پارچه های ترمه و ابریشم به کار می رفتند. آثار تاریخی به جا مانده از دوران سلطنتی گذشته نشان می دهد هنر سرمه دوزی در ایران جایگاه شناخته شده ای داشته است. لباس های اقوام و خاندان پادشاهی، با استفاده از سرمه دوزی تزئین میشدند. این هنر را میتوان یکی از هنرهای پرطرفدار برای تزیینات لباس معرفی کرد.
تزیینات لباس با هنر سرمه دوزی در ایران روی یقه لباس ها، قسمت سر آستین، اطراف روسری خانم ها دوخته میشده است. نه تنها برای لباس، بلکه برای سایر پارچه ها نیز از هنر سرمه استفاده می شده است. دربار پادشاهی در تاریخ ایران با پارچه ها و پرده های فاخر و زینتی تزئین می شد. هنر سرمه دوزی برای این قسمت هم بسیار مورد توجه قرار داشت. آثار هنر سرمه دوزی در ایران در دوران حکومت هخامنشیان و ساسانیان بسیار دیده می شود. در زمان حکومت صفویان که دوران اوج هنر در ایران معرفی شده، باز هم شاهد پیشرفت و ظهور خلاقیت در این هنر بودهایم. ملیله های نقره و طلا برای دوخت طرح و نقش های سلطنتی در سرمه دوزی به کار می رفته اند.
همان طور که در قسمت قبلی درباره تاریخچه هنر سرمه دوزی در ایران ملاحظه کردید، پارچه های فاخر و ارزشمند را می توان با این هنر تزیین کرد. از سالهای بسیار دور تا اکنون، این هنر همچنان نسل به نسل منتقل شده و به دست ما رسیده است. آنچه امروز از سرمه دوزی میشناسیم برای تزیین پارچه های ترمه و دوخت انواع روتختی، رومیزی و محصولات دیگر است. هنر سرمه دوزی در ایران در جامعه امروزی به عنوان روشی برای تولید زیباترین صنایع دستی به کار می رود. دوخت انواع جانماز و سجاده، رومیزی، سرویس خواب، انواع روکش بالشت یا روکش قرآن یا تابلوهایی که با پارچه های ترمه تزیین شده، توسط هنر سرمه دوزی در دسترس هستند.
زیباترین طرح ها و نقش ها برای این اثر هنری به کار گرفته می شوند. هیچ محدودیتی برای هنر سرمه دوزی و دوخت سلطنتی وجود ندارد. مهمترین شهرهایی که در هنر سرمه دوزی در ایران شهرت پیدا کرده اند، در رتبه اول شهر اصفهان است و در رتبه های بعدی شهرهای یزد، کرمان، کاشان و تهران قرار دارند.از دیگر کاربردهای هنر سرمه دوزی در ایران تهیه و دوخت تابلوهای تزیینی فاخر و زیبا است. طرح و نقش ها را می توانید روی پارچه های ترمه بدوزید و آن را داخل قاب بگذارید و به عنوان تابلوی دیوارکوب از آن بهره ببرید.
وسایل مورد نیاز سرمه دوزی
هنر سرمه دوزی در ایران یک هنر جذاب و پرطرفدار است. کسانی که در خیاطی و گلدوزی مهارت داشته باشند به راحتی می توانند روی پارچه های ترمه، زیباترین نقش و نگارهای سرمهدوزی را اجرا کنند. برای این کار به لوازم خاص یا عجیب و غریب نیاز ندارید. به طور کلی باید بهترین و مرغوبترین پارچه را برای سرمه دوزی انتخاب کنید. پارچه های ترمه، گزینه اول در این هنر هستند. در رتبه بندی می توانید پارچه های مخمل یا پارچه های ابریشمی را هم به کار ببرید. از دیگر وسایل مورد نیاز برای سرمه دوزی در ایران انواع نخ سرمه است.
شما به سوزن های خیاطی با شماره های مختلف نیاز دارید. همچنین باید یک کارگاه مخصوص سرمه دوزی هم تهیه کنید. کارگاه سرمه دوزی شبیه به کارگاه گلدوزی است اما اندازه آن بزرگتر است. برای ایجاد طرح ها و نقش ها روی پارچه از صابون خیاطی یا مداد های نشانه گذاری استفاده کنید.برای سرمه دوزی در ایران معمولاً از پارچه های ساتن، پارچه تافته یا پارچههای مخمل هم استفاده می شود. کار کردن با پارچه های ترمه، جذابیت و نمای بی نظیری دارد و در گزینه اول برای این هنر پیشنهاد میشوند.
طرح سرمه دوزی
هنر سرمه دوزی در ایران آن چنان مجذوب کننده است که شما هر طرح یا نقشی را که روی پارچه اجرا کنید زیبایی خاص خود را به نمایش خواهد گذاشت. متداول ترین طرح و نقشی که برای سرمه دوزی پیشنهاد می شود طرح بته جقه یا گل لاله است. طرح بته جقه را همه ما کم و بیش میشناسیم. گل های ریز و درشت را می توانید اطراف طرح بته جقه بدوزید. برگ های کوچک و بزرگ، لا به لای گلبرگ ها، نمای جذاب تری را ایجاد می کنند.یکی از مهمترین نکاتی که باید هنگام دوخت طرح ها در سرمه دوزی در ایران رعایت کنید توجه به تقارن نقش ها در تمام پارچه است. مثلاً اگر یک طرفه پارچه ترمه را طرح بته جقه کار می کنید، حتماً به صورت متقارن در طرف دیگر هم مشابه با همان طرح را باید بدوزید.
الگوی سرمه دوزی
پارچه های ترمه با هنر سرمه دوزی، زیباتر می شوند. اگر طرح بته جقه را در گوشه های پارچه ترمه مستطیل یا مربعی بدوزید، زیباتر خواهد شد. طرح و نقش های هنر سرمه دوزی در ایران برای پارچه های رومیزی که به صورت دایره هستند می تواند به شکل حاشیه دوخته شود. پارچه های ترمه به صورت مستطیل، مربع، دایره یا به صورت شش ضلعی برای سرمه دوزی در دسترس هستند. برای اینکه نقش و نگارهای سرمه دوزی روی پارچه بهتر دیده شود، بهتر است رنگ پارچه زمینه را به گونه ای انتخاب کنید که سایه روشن یا تیره را نسبت به مفتول های ملیله طلایی یا نقره ای ایجاد کنند. به طور نمونه برای پارچه های ترمه به رنگ آبی روشن از سرمه دوزی به رنگ سفید و نقره ای استفاده کنید. برای پارچه های ترمه به رنگ قهوه ای یا قرمز بهتر است سرمه دوزی به رنگ طلایی یا سفید باشد. انتخاب طرح و نقش های هنر سرمه دوزی در ایران به ذوق هنری و سلیقه شخصی شما بستگی دارد. اگر در این هنر به مهارت برسید، یک منبع درآمدزای بسیار قدرتمند را خواهید داشت. این صنایع دستی، محبوب و پرطرفدار هستند.
با نگاه کردن به آثار هنر سرمه دوزی در ایران متوجه ظرافت های بینهایت آن خواهید شد. دور از انتظار نیست که هنرمندان فعال در این زمینه با صبوری و بردباری فراوان، این چنین آثار هنری را خلق می کنند. از آن جایی که صنایع دستی در تمام جهان پرطرفدار هستند، اگر بتوانید به سرمه دوزی به عنوان یک منبع کسب درآمد نگاه کنید در مدت زمان کوتاهی به موفقیت می رسید.اگر این هنر را نمی شناسید در دوره آموزش سرمه دوزی شرکت کنید و مهارت های لازم را به دست بیاورید. پس از تمرین و تجربه می توانید کارگاه سرمه دوزی را راه اندازی کنید. صنایع دستی سرمه دوزی در ایران نه تنها برای بازارهای داخلی پیشنهاد می شود، بلکه اگر زمینه مناسب فراهم گردد قابلیت صادرات را هم دارد.
درخشش مفتول های فلزی روی پارچه های ترمه رنگارنگ، بازی نقش ها و طرح ها، منجرشده هنر سرمه دوزی در ایران، بی بدیل بی نظیر و بی همتا گردد. برای علاقه مندان به کارآفرینی در حوزه هنر، کارگاه سرمه دوزی و کسب درآمد یک ایده جذاب خواهد بود. افرادی که در این کارگاه مشغول به فعالیت می شوند باید گواهی هنر سرمه دوزی را دریافت کرده باشند. هر چه نقش ها خلاقانه تر ارائه شوند، محصولات از سوی بازار، طرفداران بیشتری پیدا می کنند. سرمه دوزی در ایران با نقش و طرح های طلایی، نقرهای و زرد روشن برای مصارف مختلف کاربرد دارد. سرمایه کافی را به این هنر اختصاص دهید و به تدریج شاهد خواهید بود که چگونه به منبع درآمدزایی مناسب برای شما تبدیل می شود.