طرح میناکاری روی مس

طرح های میناکاری تنوع بالایی دارند و اساتید سازنده هر کدام براساس سبک و شیوه کاری، الهامات ذهنی و اهدافی که دارند یکی از آنها را انتخاب می کنند. البته برخی از اساتید میناکاری بر روی هر یک از این طرح ها کارهای اضافه ای نیز انجام می دهند که به نوعی اثر یا امضای آنها در نقاشی و کارهای هنری میناکاری است. برای اینکه بیشتر با طرح های جدید برای میناکاری آشنا شوید و با طرح های اصیل و سنتی هم آشنا شوید، به توضیح هر کدام می پردازیم:
 

• طرح های اسلیمی میناکاری: طرح های اسلیمی در میناکاری که به شیوه های تکی و پیوسته رسم می شوند، دارای یک ویژگی مشترک هستند. به طرح هایی که دارای خطوط منحنی و پیچک مانند به شکل گل و گیاه پیچک هستند، طرح اسلیمی می گویند. ضمنا همگی از طرح های اولیه میناکاری اصفهان Isfahan Minakari هستند.طرح های اسلیمی برای میناکاری از دوره سلجوقی و تیموری مورد توجه قرار گرفتند و به مرور مدل های جدید و زیباتری از آن روی کار آمد. البته به عقیده برخی افراد هم، طرح اسلیمی همان طرح های نقاشی مورد استفاده در دوران ساسانیان بوده که با نفوذ اسلام، به شکلی جدید برای تزئین قرآن و کتاب های مذهبی استفاده شد.انواع طرح های اسلیمی میناکاری به بیش از 50 نوع می رسند که از جمله آنها می توان به اسلیمی ماری (طرح ها به فرم خزیدن مار)، اسلیمی ساده، توپر، توخالی، دهن اژدری، گل دار، با چنگ و بدون چنگ و غیره اشاره کرد.

• طرح های ختایی برای میناکاری: این نوع طرح های میناکاری شده، ترکیبی از گل و برگ با فرم نامتعارف، غنچه، گره و ساقه است که در حکم نمادهای ایرانی می باشد. خطوط منحنی موزون به نام بند، پایه و اساس طرح های ختایی را در میناکاری تشکیل می دهند که دورتادور طرح اصلی را می گیرند. اساتید میناکاری همیشه 2 تا 6 نوع گل را در نظر می گیرند و برای ایجاد هماهنگی از همان گل ها استفاده می کنند.فرم گل ها در طرح های میناکاری شده ختایی، به فرم دایره، بیضی، پیازی و برگی هستند. ساقه یا بند هم حرکت پیچشی خود را دارد که مشابه آن در ساقه تاک و نیلوفر رخ می دهد.

• مرغ و ختایی: از نمونه طرح های اولیه برای میناکاری که بسیار مورد توجه اساتید میناکاری هم هست، مرغ و ختایی است که در اینجا منظور از مرغ، پرنده هایی هستند که در اطراف گل هایی به رنگ قرمز، آبی یا سرنج به شکل های مختلف قرار گرفته اند. یکی از رایج ترین طرح های بشقاب میناکاری و گلدان های میناکاری شده، مرغ و ختایی است.

خرید صنایع دستی

• گل و مرغ: کاربرد این نوع طرح های میناکاری بیشتر بر روی جلدهای قرآن، کلیات سعدی، گنجینه نظامی، شاهنامه فردوسی، دیوان حافظ و غیره است به همین دلیل کاربردی خاص دارند. این نقش به معنای پاکی و آزادی است و به همین دلیل در کتاب هایی با مضامین دینی و شعر و هنر کاربرد زیادی دارد. معمولا پرنده هایی که در این نوع طرح ها بیشتر از همه مورد علاقه اساتید قرار گرفته، سیمرغ، بلبل و قمری هستند. منشأ و دوره اوج این نوع طرح به دوره صفویه و قاجاریه باز می گردد.

• آثار و بناهای تاریخی: از جمله طرح های ظروف میناکاری اصفهان است که بناهای تاریخی مهم مثل نقش جهان و غیره را بر روی بشقاب و پلاک های مینا و یا در اطراف گلدان ها ترسیم می کنند. این نوع، از نمونه طرح های میناکاری بسیار خاص است که برخی اساتید به صورت ترکیبی با سایر طرح ها نظیر گل و مرغ، اسلیمی و ختایی استفاده می کنند و از این حیث کاملا منحصربفرد محسوب می شود.

• اسلیمی – ختایی: به طرح های پیچیده ای از میناکاری می گویند که شروع طرح اسلیمی و بند ختایی از دو قسمت مختلف بوده و نحوه حرکت طرح اسلیمی به گونه ای است که دورتادور طرح اصلی را مشخص می کند. این طرح ها، اسلوب و شیوه خاص خود را دارند و تنها اساتید حرفه ای میناکاری از عهده آن بر می آیند.

• آیات و احادیث: در این روش از قلم های چوبی یا فلزی برای نوشتن یک خط یا متن از آیات، احادیث و اشعار روی ظروف مختلف میناکاری مثل پلاک ها، بشقاب ها و گلدان ها و یا کاشی های اماکن متبرکه استفاده می کنند.

• طرح چهره افراد و منظره ها: از جمله طرح هایی است که به شکل سفارشی ایجاد می شوند و ارزش هنری ظروف میناکاری را به شدت بالا می برند.

• طرح های پرداز میناکاری: طرح های پرداز برای میناکاری مس و پرداز استفاده می شوند و با سبک میناکاری اصیل متفاوت هستند.

توجه داشته باشید که طرح های ساده میناکاری عمدتا تعریف نشده اند و هر کدام از این طرح ها پیچیدگی و مهارت خاصی دارند که فقط اساتید برجسته و ماهر می توانند به زیبایی آن را اجرا کنند.

پیج صنایع دستی ایرانی در شبکه های اجتماعی

طرح میناکاری ساده

برای آن دسته از علاقه مندان و هنرجویانی که قصد دارند بیشتر با انواع طرح های میناکاری آشنا شوند، چندین کتاب مرجع با ارزش در بازار وجود دارند. کتاب میناکاری فیض اللهی با نام هنر مینا، که ایشان از اساتید برجسته و بسیار مشهور میناکاری اصفهان هستند، یکی از این منابع ارزشمند می باشد. این کتاب در دو جلد به چاپ می رسد.کتاب میناکاری روی فلز نوشته مونا اسلامی و پوپک رهنمون که در آن میناکاری بر روی تمامی فلزات به همراه طرح های مختلف توضیح داده شده اند.طرح های میناکاری با زیبایی بی نظیر و اصالتی ماندگار برای علاقه مندان به صنایع دستی ایرانی کشیده شده است. طرح های میناکاری روی مس و سفال هر کدام با ویژگی ها و موضوعات خاص خود باعث شده اند تا در طی زمان های مختلف، زیبایی و جلوه گری ظروف میناکاری شده را به سلیقه مردم و هنردوستان نزدیکتر کنند. برای آشنایی بیشتر شما با این طرح ها مطلب جامعی در این رابطه نوشته ایم.

طرح های میناکاری روی سفال

طرح های میناکاری روی سفال در مقایسه با طرح های میناکاری روی مس تفاوت هایی دارند که بزرگترین تفاوت آن به نحوه اجرا بر می گردد. برای انجام میناکاری روی سفال بعد از انتخاب ظرف اولیه باید طرح خود را مشخص کنید که به آنها طرح های خام میناکاری می گویند.به بیان دقیقتر نقوش و طرح های خام برای میناکاری روی سفال از قبل به شکل شابلون آماده شده اند و در بازار به فروش می رسند. الگوهایی که برای این نوع میناکاری آماده می شوند از طریق طرح های میناکاری روی کاغذ، یا از الگوهای چوبی و پلاستیکی به ظرف سفالی منتقل می شوند که به کمک قلم های مخصوص این کار انجام می پذیرد.بد نیست بدانید که طرح های خام میناکاری روی سفال در دوران های مختلف متفاوت بوده اند و در گذر زمان با تغییر و تحولاتی همراه شده اند. به عنوان مثال در دوران تیموریان، طرح های شابلون میناکاری به طرح درباری معروف بوده است. در دوره صفویه طرح های میناکاری روی سفال حول موضوعاتی همچون شکار، اسب سواری و مجالس شادی و سرور بوده و امروزه بیشتر به فرم گل و مرغ هستند.برای اجرای انواع طرح ها از جمله طرح های فانتزی میناکاری روی سفال، هیچ گونه محدودیتی در انتخاب نوع ظروف وجود دارد و از این حیث با میناکاری روی مس مشابهت دارد. امروزه ظروف میناکاری روی سفال به دلیل داشتن طرح های فانتزی محبوبیت خاصی پیدا کرده اند در حالی که ظروف میناکاری روی مس، همگی دارای طرح های اصیل هستند.

طرح میناکاری اصفهان

میناکاری هنر تزئین فلزات (و گاهی شیشه و سرامیک) با مواد رنگی مات یا شفاف با کمک گرفتن از آتش است. این هنر شامل فعل و انفعلات پیچیده‌ی شیمیایی است و یک هنر آزمایشگاهی محسوب می‌شود و در حقیقت یک شیء است که از ترکیب اکسید فلزات با برخی نمک‌ها در اثر حرارت تزئین می‌شود. طرح های میناکاری اصفهان Isfahan Minakari از نقوش سنتی ایرانی الهام گرفته است. همه‌ی مصنوعات فلزی از جنس طلا، نقره، مس، برنج و برنز که به وسیله‌ی لعاب سفید یا رنگی پوشیده شده و با رنگ‌های مختلف، خطوط و نقش و نگاری بر اثر حرارت روی آن ایجاد شده باشد، در زمره‌ی محصولات میناکاری قرار دارد. امروزه، این هنر بیشتر روی مس انجام می‌شود، ولی می‌توان روی طلا و نقره نیز آن را انجام داد. مرکز تولید محصولات میناکاری، شهر اصفهان و شیراز است.

مینای خانه بندی یا حجره بندی
در این روش، مینا به وسیله مفتول های فلزی که روی سطح کار لحیم می شوند پدید می آید. سپس فضای بین سیم ها به وسیله رنگ های مینایی پر می شود. آنگاه برای جلوگیری از سیاه نشدن مفتول ها سطح کار را با یک لعاب مینایی بی رنگ می پوشانند و در آخر مینا را در کوره مخصوص می برند. البته امروزه از این شیوه کمتر استفاده می شود. مفتول ها را پس از حرارت دادن پولیش می دهند. در این نوع مینا برای براق شدن سیم ها باید ترکیبی از هنر میناکاری و ملیله را با هم ادغام کرد. البته برای لحیم کاری مفتول ها حتما باید از لحیم نقره استفاده شود. زیرا اگر از لحیم های دیگر استفاده شود امکان جدایی مفتول ها وجود دارد.

مینای شکری

در این نوع مینا، اسکلت مس را با لعاب رنگی پوشش می دهند. این نوع لعاب قبلا نیز وجود داشته است. ولی امروزه مس را با لعاب سفید پوشش می دهند همانند همان مراحلی که در مینای نقاشی ذکر شد. سپس با رنگ دلخواه (رنگ الوان یا رنگ نقاشی) تمام سطح لعاب را رنگ می کنند و ان را داخل کوره حرارت می دهند. سپس جسم رنگی آماده شده را با مداد سفید طراحی می کنند و با موادی که اشاره خواهد شد عملیات بعدی را انجام می دهند.

فروشگاه صنایع دستی بازار مینا    BazareMina.ir