- نویسنده : امید حسینی
عمارت چهلستون اصفهان از سری بناهای تاریخی دوره صفویه است که با زیبایی وصف ناشدنی خود جلوه خاصی به شهر اصفهان بخشیده. چهل ستون اصفهان در چند سده اخیر مانند نگینی استوار در اصفهان پایدار بوده است. معماری کم نظیر و موقیعت جغرافیایی آن از ویژگیهای منحصر بفرد این کاخ بشمار می رود. تصاویر چهلستون اصفهان برای کسانی که نتوانسته اند بصورت حضوری از این کاخ زیبای دوران صفویه دیدن کنند بسیار جذاب است. برای علاقه مندان به هنر و تمدن ایران زمین چهل ستون شهر اصفهان الهام بخش خواهد بود. بازدید از باغ موزه چهلستون اصفهان برای همه امکان پذیر است. نقاشی های چهلستون در گذر زمان کمرنگ شده ولی هنوز حس و حال آن دوران را برای شما تداعی خواهد نمود. صنایع دستی ایرانی Persian Handicrafts برگرفته از هنر و فرهنگ این سرزمین طراحی و ساخته شده است. متاسفانه برخی هنوز نمی دانند چهل ستون در کدام شهر است. کاخ باغ چهل ستون جز باغ‌های سلطنتی از گذشته در شهر اصفهان از دوره صفوی به شمار می رود که به اسم کاخ چهلستون شناخته شده است. در اصل، این باغ قسمت کوچکی از باغ وسیع جهان نما می باشد که شاه عباس اولین کاری که انجام داد ساختن کوشکی در وسط آن هسته کاخ چهل ستون را ایجاد کرد. این بنای تاریخی جز معروف ترین و جذاب ترین مکان گردشگری اصفهان به شمار می رود که با اینکه آسیب هایی به آن وارد شده، هنوز هم زیبا بودن خود را حفظ کرده است که برای گردشگران داخلی و خارجی محیطی جذاب و دیدنی است. عکسهای چهل ستون اصفهان نشان دهنده بزرگی و عظمت این بنای تاریخی و ملی است.
چهل ستون اصفهان
موقعیت جغرافیایی باغ چهل ستون در کجا قرار گرفته است؟
باغ چهل ستون در شرق خیابان 4 ، جنوب خیابان سپه اصفهان قرار گرفته است. این باغ در بین سایر باغ ها ساخته شده است و به شکلی طراحی شده که قابلیت دستیابی به آن از دیگر باغ ها امکان پذیر خواهد بود. که بسیاری از این باغ ها در ادامه ی 4 باغ قرار گرفته اند، و به این شکل جز نقش باغ های ممتاز اصفهان به حساب می آید. تاریخ اتمام ساخت کاخ چهل ستون اصفهان 1057 بیان شده است.
شعر زیبا در مورد کاخ چهل ستون اصفهان :
بعهد شهنشاه عباس ثانى ******* که عهدش جوان کرد پیر جهان را
بنا کرد از فیض لطف الهى ******* بنائى که شد رشک نه سقف مینا
زیس رعتش بر سپهر کواکب ******* نماید چو ریگ ته جو ثریا
کواکب چو گلهاى باغش نمایان ******* مجره در او همچو جوئى است پیدا
کند سال ها اندر آن کامرانى ******* بود قرن ها سجده گاه برایا
مبارک بود زانکه تاریخ آن شد ******* مبارک ترین بناهاى دنیا
در مورد باغ چهل ستون بیشتر بدانید
باغ چهل ستون 3 در ورودی دارد که رو به شرق قرار دارند. موقع وارد شدن به باغ از در اصلی آن، بعد از مقدار پیاده روی نه خیلی زیاد، به استخر بزرگ جلوی خود بنا می رسید. این باغ که دارای شیب خیلی کمی می باشد کمک می‌کند تا آب در آن جوی ها جاری شود.
آب باغ قبلا از شاخه‌ای از مادی ( فدن ) تامین میشد که بعد طی کردن مقداری از راه به آخر باغ وارد میشد. حالا، آب باغ از چاهی عمیق تامین می گردد. در حال حاضر پوشش گیاهی باغ آن از درختان نارون، کاج ایرانی، و بسیاری گیاهان دیگر تشکیل شده است. در باغچه های کنار کاخ، گل هایی قرار داده شده است که در جنوب باغ گلخانه پرورش داده شده اند. وسعت باغ به متراژ دو هزار و صد و بیست متر مربع و مکان بنای عمارت 1 متر از سطح باغ ارتفاع دارد .
چهل ستون شهر اصفهان
باغ چهل ستون با دیوار هایی اطراف خود جدا شده از بستر شهری جدا شده است و در حال حاضر ارتباط آن با دیگر عناصر شهری خیلی محدود می باشد. ارتباط بین عنصر های عمده شهری میدان نقش جهان و یا دیگر بناهای تاریخی که قبلا وجود داشتند جز نمادی از ساختار شهری به شمار می رفتند. عکس چهلستون در اصفهان از زوایای مختلف گرفته شده تا علاقه مندان نگاه های متفاوتی به این اثر معماری و هنر دوره صفویه داشته باشند.
تاریخچه کاخ چهل ستون
باغ چهل ستون اصفهان، نوعی از باغ سلطنتی دوره صفوی به شمار می رود. نظر دادن در مورد تاریخ بنای آن تا سال ۱۳۲۷ خورشیدی، چیزی سخت بود، اما در همان سال با بررسی های زیادی که صورت گرفت، در جبهه تالار کاخ، شعر هایی در 2 کتیبه از پایین گچ بدست آمد که یکی کوچکتر و با زمینه ای صورتی رنگ بود که با بررسی های صورت گرفته مشخص شد که این بنا ماله زمان شاه عباس دوم بوده است و سال تمام شدن آن را ۱۰۵۷ هجری قمری تخمین زده شده است و دیگری که قدیمی تر و خطوط آن با زمینه آبی رنگ بود که به زمان شاه سلطان حسین نسبت داده شده است.
چهلستون اصفهان
یکی از کارهای شهری دوره شاه عباس اول و بعد از آنکه در سال هزار و هفت هجری قمری شهر اصفهان به عنوان پایتخت شناخته شده بود، ساخت خیابان های زیبا و باغ های زیادی که در آن بود. پشت سر هم بودن باغ ها که به مفهوم باغ اندر باغ می باشند، که باغ های مانند باغ بلبل، باغ هشت بهشت، باغ نسترن، باغ خلعت ، و دیگر باغ ها، از جمله طرح های قرار گرفته برای شهر اصفهان به شمار می رفت. در حال حاضر به جز باغ چهل ستون و باغ 8 بهشت ، دیگر باغ‌ها از بین رفته و فقط اسمی از آنها به جا مانده است.
زمانی که اصفهان به عنوان یک پایتخت شناخته شد و به وسعت شهر اضافه شد و این امر باعث سبب به وجود آمدن میدان امام، و کاخ های شاهی توسط شیخ بهائی طرح ریزی و ساخته شدند . همه ی اینها جز خلاقیت و استعداد شیخ بهائی دانشمند مشهور دوره صفوی بود. مجموعه کاخ هایی که آغاز آنها بود تا میدان اصلی و مرکزی 4 باغ عباسی ادامه پیدا کرده بود.
تصاویر چهلستون اصفهان
در بین باغ چهل ستون، شاه عباس مکانی با اتاق های کوچک در اطراف آن ساخت که از آن به عنوان اولین هسته کاخ چهل ستون یاد میشد. این باغ برای پذیرایی کردن از میهمانان شاه در جشن ها و مراسم استفاده میشد. بعد از آن با آغاز سلطنت شاه عباس دوم، عمارت چهل ستون گسترش پیدا کرد و تالارها و ایوان هایی بر آن اضافه شد. که می توان به تالار آینه، حوض بزرگ رو به روی تالار با تمامی تزئینات نقاشی، کاشی کاری دیوارها و… اشاره کرد.
با در نظر داشتن به ماده تاریخ هایی که برخی از شعرای عصر صفویه در شعر های خود آورده اند و با مراجعه به کتاب و نوشته های مرتبط به آن ایام، سال تمام به پایان رسیدن چهل ستون هزار و پنجاه و هفت هجری در زمان سلطنت شاه عباس دوم بوده است. از جمله این شعرها که می توان به ملک الشعراء اشاره کرد که برحسب قصیده بلندی چهل ستون را شرح می دهد و در پایان قصیده این مکان، در همان سال نام برده شده است.
معماری کاخ چهل ستون
طراح این کاخ مخلوطی از هنر معماری ایرانی و چینی می باشد . که رو به شرق طراحی کرده است. و ستون های این ایوان 8 ضلعی از جنس چوب چنار و کاج می باشند.
ساختمان کاخ
ایوان کاخ چهل ستون متشکل از 2 قسمت است که یک قسمت که بر ۱۸ ستون چوبی استوار می باشد چهار ستون وسط که روی چهار شیر سنگی قرار دارند و حجاری آن ها به شکلی می باشد که 2 شیر به یک سر انسان نشان داده میشود. که از دهان این 4 شیر آب به حوض مرمری تالار ریخته شد.
بخش دیگر که اندکی مرتفع تر می باشد، در ورودی تالار را می باشد و در برخی منابع به اسم تالار آیینه شناخته شده است. این بخش بر 2 ستون قرار گرفته و همه ی آن آیینه کاری زیادی شده است. که در کنار آیینه های قدی و خشتی آیینه های ریز و زیبایی به شکل معرق در کنار هم قرار گرفته اند. سقف تالار از قاب های چوبی و به شکل های گوناگون طراحی و ساخته شده اند. که تصویر برعکس حوض مرمرین وسط ایوان به چشم می خورد. این برعکس کردن شباهت زیادی با ایوان عالی‌قاپو دارد.
نقاشی های کاخ چهل ستون چه چزهایی را نشان می دهد ؟
در تالار مرکزی نقاشی های هستند که در زمان قاجار نقاشی شده‌اند، که نشان دهنده پذیرایی کردن شاه عباس اول و دوم و … از درباریان ترکستان و همایون هندی بوده و جنگ شاه اسماعیل اول با ازبکان در آن گنجانده شده است. 2 تصویر دیگری که یکی مقابل در ورودی تالار و دیگری رو به روی آن می باشد، جنگ چالدران در زمان شاه اسماعیل اول و جنگ کرنال در زمان نادر شاه را خواهید دید.
به شکل کلی در عمارت چهل ستون نقاشی های ترکیبی زیادی قرارگرفته است و خط های اصلی تقسیمات بنا که ترکیب قشنگی از نقاشی و کاشی کاری و دیگر تزئینات گوناگون می باشند، که این اثر زیبا و فوق العاده را به یکی از زیباترین و فوق العاده ترین نمونه های معماری دوران صفویه تبدیل کرده است. حالا، عمارت چهل ستون به شکل باغ موزه ای که سالن مرکزی آن محل نمایش بعضی از آثار هنری دوره های گوناگون ایران می باشد، که مورد استقبال گردشگران خارجی و میهمانان داخلی قرار گرفته است.
وجه تسمیه کاخ چهل ستون
ایوان اصلی بر 20 ستون استوار گشته که خیلی از کارشناسان وجه تسمیه کاخ را منعکس شدن 20 ستون بر استخر زیبا کاخ می دانند. البته نقشی که عدد چهل در ادب فارسی دارد هم احتمالا دلیل دیگری بر داشته باشد که آن را عمارت به چهل ستون نامیده اند. چهلستون اصفهان آدرس مشخصی دارد که در ذیل به اطلاعات کاما آن اشاره کرده ایم.
آدرس کاخ چهلستون اصفهان : استان اصفهان، شهر اصفهان، میدان امام حسین، خیابان استانداری
Address :Chehel Sotoun Palace, Ostandari Ave., Imam Hossein Sq., Isfahan City, Isfahan Province, Iran.
تلفن: 031-32222686
ساعات بازدید : 9 تا 17
نرخ بلیط : ورود بزرگسالان 3000 تومان
هزینه اتباع خارجی : 20000 تومان
